De fiets speelt een belangrijke rol op het gebied van mobiliteit. Volgens Ewoud Vink, senior beleidsmedewerker bij de Provincie Utrecht, wordt die rol in de toekomst steeds belangrijker en prominenter. Goede bewegwijzering, voor zowel de rustige als de snelle fietser, is daarbij onmisbaar.

Ewoud: ‘Fietsen is ruimte-efficiënt, schoon, goedkoop, snel én gezond. Als ik kijk naar de grote maatschappelijke opgaven waar we in Nederland voor staan zoals de woningbouw, het klimaat en de bereikbaarheid, zie ik voor de fiets een steeds belangrijkere en prominentere rol weggelegd’.

Auto te gast
’Er komt letterlijk meer ruimte voor de fiets en dat brengt per gebied verschillende uitdagingen met zich mee. In het stedelijk gebied is er een andere verdeling van de schaarse ruimte door de aanwezige bebouwing en hoge verkeersintensiteiten in het licht van de duurzame mobiliteitstransitie. De Voorstraat in het centrum van Utrecht is een mooi voorbeeld. Na herinrichting is er één grote rijbaan van de straat gemaakt. De rode kleur laat zien dat de fietser dominant is en de auto te gast’.

Grote fietsstromen (er zijn zelfs al fietsfiles) worden beter gefaciliteerd door ruimtespreiding van drukte en routes. Daarnaast moeten er voldoende fietsparkeervoorzieningen zijn in winkelcentra, bij stations en andere ov-knooppunten en P&R-locaties.

‘In het landelijk gebied bevorderen we vlotte, veilige en comfortabele fietsroutes voor scholieren en werkenden. De elektrische fiets en ook de speedpedelec zijn in opmars en vormen een prima alternatief voor autoritten als je verder van je werk woont. De uitdagingen die er liggen zijn het slechten van barrières met spoor-, vaar- en auto(snel)wegen. Daardoor verbeteren we de directheid en de veiligheid van fietsroutes.’

Sluitende bewegwijzering
Ewoud zit zelf regelmatig op de fiets. Om vlot, veilig en relaxed zijn bestemming te vinden, maakt hij gebruik van de bekende rood-witte bewegwijzering, maar ook van de recreatieve knooppuntenroutes. ‘Als fietser heb je behoefte aan sluitende bewegwijzering: je ziet je bestemming op de wegwijzers en die blijven je begeleiden totdat je die plaats hebt bereikt.’

‘Dit gaat niet altijd goed. Soms vind je op de volgende kruising de bestemming niet meer terug op de borden. Een reden hiervoor ligt in het verleden. Destijds was er minder aandacht voor het in stand houden van fietsbewegwijzering, bijvoorbeeld bij schadegevallen en civiele reconstructies. Een andere reden is het ontbreken van data van fietsbewegwijzering bij de NBd.’

‘Door de groei van snellere fietsen zoals e-bikes, speedpedelecs maar ook racefietsen is het des te belangrijker dat bewegwijzering goed zichtbaar is. Met die snelheden wil je dat bewegwijzering je nog beter ondersteunt in het tijdig maken van een keuze op een kruising. De afgelopen jaren hebben we hiervoor een traject doorlopen met een mooi eindresultaat. Samen met de NBd, Tour de Force, de provincie Noord-Brabant en de Breda University of Applied Sciences is bewegwijzering ontworpen voor hoogwaardige regionale fietsroutes (HRF). Door de eenduidige stijl, de voorwegwijzers en bevestigingsborden hebben we gezorgd voor een grotere herkenbaarheid van deze fietsroutes’.

Wat wordt volgens jou de rol van navigatiesystemen voor de fietser?
‘Ik heb zelf verschillende typen fietsen die ik op verschillende manieren gebruik. Als ik een rondje met de racefiets ga rijden, plan ik de route vaak vooraf, zet die in mijn navigatiesysteem en volg die dan ook. Daarnaast gebruik ik de navigatie op mijn gewone fiets. Dan is het handig dat er – ter bevestiging – ook bewegwijzering is. Ik denk dat navigatie vooral iets is voor de sportieve fietser, maar ik ben benieuwd of het ook voor de huis-tuin-en-keukenfietser meer gemeengoed wordt’.

Dus fietsbewegwijzering kan wat jou betreft nog niet worden versoberd?
‘Nee, wat mij betreft niet. Ook al zal navigatie waarschijnlijk meer gebruikt gaan worden, zowel in de auto als op de fiets, blijft het krijgen van bevestiging middels bewegwijzering belangrijk. Vooral als je ergens voor de eerste keer komt, is het fijn om bevestigd te krijgen dat je hier echt moet afslaan. Bovendien is navigatie bij omleidingen niet altijd actueel’.

Zoekstress
In het traject van de hoogwaardige fietsroutes heeft Ewoud onderzocht wat de meerwaarde van bewegwijzering is als je de route al weet. ‘Die bevestiging blijkt heel belangrijk. Als je op zoek bent naar een bestemming en je weet niet of je goed zit, creëert dat een bepaalde stress. Hoe hoger het stressniveau, hoe slechter je jezelf en je vervoermiddel onder controle hebt. Je staat stil omdat je naar de weg moet zoeken of je rijdt en kijkt ondertussen of je wel goed zit. Bewegwijzering verlaagt die (zoek)stress en verbetert daarmee ook de verkeersveiligheid’.

Waar zou de NBd zich, naast de ontwikkeling van bewegwijzering voor HRF, de komende jaren op moeten richten?
‘Ik noemde al het sluitend maken van de fietsbewegwijzering. Borden die je continu en consequent ondersteunen in het vinden van je bestemming. Of dat nu werk, school, sport, winkel, familie, vrienden of natuur is. Vroeger stonden er alleen plaatsnamen op de bewegwijzering maar nu worden er ook grote attracties of andere bestemmingen op aangegeven’.

Hoe doen we het eigenlijk als fietsland vergeleken met de rest van Europa?
‘Als je kijkt naar het gebruik en de voorzieningen is Nederland al decennialang fietsland nummer één van de wereld. In diverse grote Europese steden zie je de laatste jaren wel een opkomst van de fiets en heeft de fietser eigen stroken op de weg. Voorbeelden daarvan zijn steden als Kopenhagen en Vlaamse steden als Leuven en Antwerpen, maar ook Berlijn en Parijs. Zoiets kost natuurlijk tijd; je kan niet in een paar jaar een complete fietsinfrastructuur aanleggen zoals wij die hebben. Maar op het gebied van branding en marketing kan Nederland zeker nog wat leren van die stedelijke regio’s’.

Stel, je moet in 2050 van Oss naar Maarn. Hoe zou jij die reis maken en welke rol neemt de fiets daar in?
Lachend: ‘Dat hangt af van het doel van de reis en van het weer. Bij mooi weer zou ik overwegen met de fiets te gaan, maar bij zo’n afstand denk ik normaal gesproken eerst aan de trein. Het vervolgtraject doe ik dan op de fiets. Ik verwacht dat de fietsen in de toekomst steeds comfortabeler zullen zijn. En hopelijk is er nog meer ruimte voor de fiets waardoor het fietsen nóg aantrekkelijker wordt’.

Ewoud Vink